კარდიომიოციტების ადაპტაციურ-კომპენსატორული მექანიზმების თავისებურებების შესწავლა ზრდასრულ ვირთაგვებში ალოქსანური დიაბეტის მოდელზე

ავტორი: თორნიკე ლევერაშვილი
თანაავტორები: მ. ტოხიშვილი ნ. ხარაიშვილი; მ. ჭანტურია; ნ. შავაძე;
ანოტაცია:

მრავალუჯრედიან ორგანიზმში ორგანოთა პოლიპლოიდიზაციის უნარი მიჩნეულია ცვლადი გარემოს ფაქტორებისა და სტრესის საპასუხოდ განვითარებულ დამცავ ევოლუციურ მექანიზმად (Ghiraldini et al., 2012). პოლიპლოიდური უჯრედები ყალიბდება აგრეთვე, სტრესისა და სხვადასხვა დაზიანების საპასუხოდ. აპოპტოზისა და ოქსიდაციური სტრესით გამოწვეული დნმ-ს დაზიანებების დროს პოლიპლოიდური უჯრედები გენეტიკური მასალის აღწარმოების, ზოგავენ ენერგეტიკულ რესურსებს და უნარჩუნებენ ქსოვილს ფუნქციურ აქტიურობას (Celton-Morizur, et al., 2010). მეორე მხრივ, კარდიომიოციტების პოლიპლოიდიზაცია ითვლება რეგენერაციის მალიმიტირებელ ფაქტორად, რადგან ჩვეულებრივ დიპლოიდურ უჯრედებთან შედარებით მაღალპლოიდურ უჯრედებს აქვთ დაბალი პროლიფერაციის უნარი (Patterson, M, Barske, L. 2017). კარდიომიოციტებში პლოიდობის ზრდა ნაჩვენებია ინფარქტის შემდეგ, როდესაც პარკუჭების დაზიანებული უბნები განიცდიან კომპენსატორულ ჰიპერტროფიას გაზრდილი ფუნქციური დატვირთვის გამო (Meckert, PC, Rivello, HG, 2005). ჩვენი კვლევის მიზანი იყო კარდიომიოციტების ადაპტაციურ-კომპენსატორული მექანიზმების თავისებურებების შესწავლა ზრდასრულ ვირთაგვებში ალოქსანური დიაბეტის მოდელზე. ალოქსანის ინექციიდან სხვადასხვა ვადებზე (24სთ, 48სთ, 96სთ) ზრდასრულ ვირთაგვების კარდიომიოციტებში კარდიომიოპათიის მარკერული ცილის - NT-proBNP სარწმუნო რაოდენობრივი ცვლილები არ გამოვლინდა. ამავე ვადებზე არ აღინიშნება კარდიომიოციტების და მათი ბირთვების ფართობების ცვლილებაც. ალოქსანის ინექციიდან 24 სთ-ში საცდელი ჯგუფის ცხოველებში, საკონტროლო ჯგუფის ცხოვლებთან შედარებით სარწმუნოდ იზრდება ტეტრაპლოიდური (4C) უჯრედების პროცენტული მაჩვენებელი, ხოლო მცირდება ორბირთვიანი ოქტაპლოიდური (4Cx2) და ტეტრაპლოიდური (2Cx2) უჯრედების რაოდენობის პროცენტული მაჩვენებელი. ამ უკანასკნელთან შედარებით ალოქსანის ინექციიდან 48-ე სთ-ზე საცდელი ჯგუფის ცხოველებში იზრდება ორბირთვიანი ტეტრაპლოიდური (2Cx2) კარდიომიოციტების რაოდენობა, ხოლო ორბირთვიანი ოქტაპლოიდური (4Cx2) უჯრედების რიცხვი მცირდება. აღსანიშნავია, რომ ალოქსანის ინექციიდან 96-ე სთ-ზე საცდელი ჯგუფის ცხოველებში არ ვლინდება მაღალპლოიდური კარდიომიოციტების რაოდენობრივი ცვლილება. ალოქსანის ინექციიდან 24 სთ-ზე გულის მარცხენა პარკუჭის კედლის ქსოვილის იმუნოჰისტოქიმიური ანალიზით გამოვლინდა რომ TNF ალფას მიმართ შეღებვა ნეგატიურია. ალოქსანის ინექციიდან 48-ე კონტროლთან შედარებით, აღინიშნება, TNF ალფას მიმართ შეღებვის ინტენსიურობის ზრდის ტენდენცია. ალოქსანის ინექციიდან 96-ე საათზე თვალსაჩინოდ იზრდება TNF ალფას მიმართ ანტისხეულებით შეღებვის ინტესივობა. აღსანიშნავია, რომ ინტენსივობა არის მომატებული არა ჰომოგენურად, არამედ, მხოლოდ გარკვეულ უბნებში, რაც მიუთითებს კარდიომიოპათიის განვითარების დაწყებაზე. დასკვნები: 1. ალოქსანური დიაბეტის საწყის ეტაპზე ზრდასრული ვირთაგვების გულის მარცხენა პარკუჭში მაღალპლოიდური კარდიომიოციტების პროცენტული თანაფარდობის ცვლილება უპირატესად ორბირთვიანი კარდიომიოციტების კვდომის შედეგად მათი წილის შემცირებით აიხსნება. 2. ალოქსანური დიაბეტის ადრეულ სტადიზე გულის კუნთში აღწერილი კარდიომიოციტების მორფომეტრული და პროლიფერაციული აქტიურობის უცვლელი მახასიათებლების ფონზე TNF ალფას მიმართ ანტისხეულებზე შეღებვის ინტენსიურობის მატება მიუთითებს ორგანოში მაღალპლოიდური უჯრედების კვდომის საპასუხოდ ანთებითი პროცესის გააქტიურებაზე.